Kể từ khi ChatGPT và GPT-4 ra mắt, không ít lo ngại được đưa ra về trí tuệ nhân tạo (AI).

Một số quan điểm cho rằng AI sẽ hủy hoại hệ thống giáo dục, loại bỏ nhiều công việc văn phòng, thậm chí một số ý kiến còn cho rằng AI cuối cùng có thể loại bỏ loài người.

Trên thực tế, AI theo phong cách của GPT-4 và những ứng dụng tiếp theo của nó nhiều khả năng thúc đẩy việc tăng năng suất mà các nền kinh tế tiên tiến đã bỏ lỡ trong ít nhất hơn một thập kỷ. Nhưng sẽ cần tư duy thông minh từ doanh nghiệp và Chính phủ để biến điều này thành hiện thực.

Cách tốt nhất để nghĩ về các mô hình ngôn ngữ lớn như GPT-4 là điều mà các nhà kinh tế học Ajay Agrawal, Joshua Gans và Avi Goldfarb gọi là “máy dự đoán”. Những gì AI làm là giảm chi phí dự đoán. Trong cuốn sách mới có tên là “Power and Prediction” (tạm dịch là Sức mạnh và Dự đoán), các chuyên gia kinh tế này nêu rõ sức mạnh thực sự của AI là khi chúng ta chuyển từ dự đoán sang chuyển đổi. Dự đoán với chi phí thấp và hiệu quả hơn giúp các doanh nghiệp có thể thiết kế lại toàn bộ quy trình ra quyết định của họ. Điều này có thể dẫn đến hiệu quả năng suất tăng cao hơn.

Một ví dụ điển hình về thiết kế lại hệ thống ra quyết định này đến từ cuộc đua du thuyền. Từ lâu, các mô phỏng máy tính đã được sử dụng để thiết kế du thuyền của giải đấu America's Cup. Nhưng khi chuẩn bị cho mùa giải 2021, đội New Zealand nhận thấy AI có thể được sử dụng để xác định chiến thuật chèo thuyền tốt nhất. Và lợi ích lớn là những cải tiến trong thiết kế thuyền cho phép triển khai các chiến thuật tốt hơn... Kiểu thiết kế lại hệ thống này chỉ có thể thực hiện được với AI.

Tuy nhiên, phần lớn nội dung từ bức thư ngỏ có chữ ký của các chuyên gia gồm Elon Musk, Steve Wozniak, Yuval Harari và những người khác đều kêu gọi tạm dừng 6 tháng việc phát triển công nghệ AI. Lời cảnh báo của bức thư rất đáng ngại: “Các hệ thống AI có trí thông minh cạnh tranh với con người có thể gây ra những rủi ro sâu sắc cho xã hội và nhân loại”. Và điều này hoàn toàn có thể xảy ra.

Điều đáng chú ý là chúng ta không nên nhầm lẫn các mô hình ngôn ngữ lớn với trí thông minh nhân tạo nói chung: những cỗ máy tự cải tiến với khả năng thoát khỏi sự kiểm soát của con người và gây hại hoặc có lợi cho nhân loại.

Hiện nay để những cỗ máy có thể tự kiểm soát còn một khoảng cách rất xa và cũng hoàn toàn không chắc chắn rằng liệu điều này có thể trở thành hiện thực trong tương lai hay không. Hơn nữa, có những lý do chính đáng để tin rằng trí thông minh nhân tạo nói chung, nếu chúng xuất hiện, có thể tự điều chỉnh hoặc con người có thể điều chỉnh được. Điều đáng chú ý là tỷ phú Elon Musk mặc dù kêu gọi mọi người “nhấn nút” tạm dừng phát triển AI song gần đây đã thuê hai nhà nghiên cứu AI hàng đầu và mua 10.000 bộ xử lý đồ họa cho dự án AI của riêng mạng xã hội Twitter. Vậy đó là trùng hợp ngẫu nhiên hay xung đột lợi ích?

Một tỷ phú khác, chuyên gia về công nghệ Bill Gates đã phản đối việc tạm dừng. Ông nói: “Tôi thực sự không hiểu họ đang nói ai có thể dừng lại và liệu mọi quốc gia trên thế giới có đồng ý dừng lại không và tại sao lại phải dừng lại”.

AI có triển vọng mang lại cho các nền kinh tế tiên tiến một đà tăng năng suất đáng kinh ngạc. Nhưng điều đó sẽ không xảy ra đơn giản từ việc cải thiện quá trình ra quyết định. Sự cải thiện này sẽ đến từ việc sử dụng cải tiến đó để thiết kế lại các tổ chức một cách cơ bản.

T. Hằng (HQ Online)