Động thái hạ lãi suất của Ngân hàng Nhà nước đang kéo chênh lệch lãi suất giữa VND và USD thêm hẹp lại, nhưng đây là yếu tố tác động không quá lớn đến dòng vốn ngoại trên sàn chứng khoán. Về dài hạn, việc hạ lãi suất mang theo chiều hướng tích cực khi có thể hút dòng tiền cá nhân trở lại.

Kỳ vọng tỷ giá USD ổn định

Lần thứ 3 trong chưa đầy nửa năm, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chính thức ra quyết định giảm lãi suất điều hành để hỗ trợ nền kinh tế. Hai cặp lãi suất điều hành đã giảm về còn 3,5% đối với lãi suất tái chiết khấu và 5% đối với lãi suất tái cấp vốn.

Trước đó, khá tương đồng với xu hướng điều hành lãi suất của nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới, NHNN đã giảm mạnh lãi suất điều hành trong những tháng đầu năm 2020 và duy trì mức lãi suất tái cấp vốn ở mức 4% trong 2 năm nền kinh tế chịu ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, nhưng sau đó nhanh chóng tăng lãi suất điều hành từ tháng 10/2022 để “kìm cương” lạm phát.

Số liệu thống kê của Ngân hàng Thanh toán quốc tế (BIS) trên 39 ngân hàng trung ương cập nhật đến cuối tháng 4/2023 cho thấy, chỉ có Malaysia và Trung Quốc giữ mức lãi suất điều hành ở dưới mức trước đại dịch. Lãi suất điều hành ở không ít nền kinh tế lớn đang cao gấp trên 3 lần thời điểm cuối năm 2019.

Trong khi đó, tại Việt Nam, cặp lãi suất điều hành chưa tăng trở lại mức trước đại dịch. NHNN linh hoạt và “đi trước” phần lớn ngân hàng trung ương toàn cầu nhờ tình hình lạm phát những tháng đầu năm khá tích cực cùng yêu cầu hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đến nay, lãi suất điều hành đã trở về mốc hồi tháng 10/2022.

Theo ông Đinh Quang Hinh, Trưởng bộ phận Vĩ mô và Chiến lược thị trường khối phân tích (VNDirect), động thái hạ lãi suất của NHNN có tác động đối với tỷ giá cũng như dòng vốn đầu tư nước ngoài, nhưng ở mức nhỏ.

“Theo quan sát của tôi, đã có dòng vốn nước ngoài đi ra khỏi Việt Nam từ một số nhà đầu tư giao dịch ngắn hạn khi chênh lệch lãi suất giữa VND và USD ngày càng thu hẹp. Tuy nhiên, số lượng đó không nhiều”, ông Hinh nói.

Tỷ giá trung tâm cuối tuần trước đã tăng lên 23.711 đồng, tăng 41 đồng kể từ sau quyết định hạ lãi suất mới đây. Tuy nhiên, tỷ giá chỉ nhích nhẹ trên thị trường liên ngân hàng và cũng chưa ghi nhận biến động đột biến trên thị trường dân cư.

Hiện có nhiều yếu tố đang hỗ trợ tỷ giá, như nguồn cung ngoại tệ trong nước tương đối dồi dào, niềm tin của thị trường khi NHNN đã mua lại được 6 tỷ USD thời gian qua và sự ổn định của yếu tố lạm phát. Chỉ số DXY (đo sức mạnh đồng USD) đã tăng khá mạnh, nhưng theo ông Hinh, đó có thể là một nhịp hồi mang tính kỹ thuật và có thể đi theo hướng ngược lại trong dài hạn, nếu lãi suất điều hành tại Mỹ dừng tăng.

Cơ hội khi dòng tiền cá nhân trở lại

Đối với dòng vốn nước ngoài, nhất là trên thị trường chứng khoán, ông Hinh cho rằng, tác động từ việc hạ lãi suất không quá lớn. Nhìn về dài hạn, việc hạ lãi suất mang theo chiều hướng tích cực, do giúp giảm chi phí cơ hội. Kênh đầu tư chứng khoán trở nên hấp dẫn hơn khi so sánh với lãi suất tiền gửi và có thể thu hút dòng tiền từ các cá nhân trong nước - lực lượng đóng góp 80 - 90% giá trị giao dịch mỗi phiên. Nếu nhà đầu tư nước ngoài nhìn ở góc độ này, đây cũng có thể được coi là cơ hội khi dòng tiền cá nhân trở lại, sẽ là yếu tố thúc đẩy thị trường đi lên.

Không phải tới khi NHNN quyết định hạ lãi suất, mà trên thực tế, dòng vốn ngoại đã có xu hướng bán ròng trong 2 tháng trở lại đây. Tuần giữa tháng 5 là khoảng thời gian hiếm hoi khối ngoại mua ròng, nhưng chủ yếu bởi giao dịch PSA Cargo Solutions Vietnam Investment Pte mua lại 25% vốn của Sotrans.

Một số nhà môi giới chứng khoán cho rằng, động thái bán ròng của khối ngoại 2 tháng qua một phần đến từ hành vi chốt lời, cơ cấu lại danh mục.

Ngoài ra, theo ông Hinh, việc khối ngoại rút bớt khỏi thị trường một phần còn đến từ những xáo trộn trong bối cảnh đã có những ngân hàng tại Mỹ và châu Âu sụp đổ cùng câu chuyện trần nợ công tại Mỹ.

Về các yếu tố nội tại, dù nhiều yếu tố vĩ mô được đánh giá tương đối tốt, vẫn có một số điểm khiến nhà đầu tư nước ngoài đặt ra câu hỏi lớn với thị trường, như sự cải thiện thực tế trên thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp sau khi các chính sách hỗ trợ được ban hành.

Hai yếu tố quan trọng trong quyết định đầu tư được vị chuyên gia của VNDirect đề cập là lãi suất và xu hướng lợi nhuận của các doanh nghiệp trên sàn đều có thể tích cực hơn trước xu hướng “hạ nhiệt” của lãi suất điều hành.

Thực tế, dòng tiền cá nhân quay trở lại thị trường chứng khoán thời gian qua đã hỗ trợ cân bằng lại dòng vốn chảy ra từ khối ngoại. Dù chưa thấy điểm sáng khi nhìn vào diễn biến chỉ số một phần cũng bởi dòng tiền từ nước ngoài chưa thuận lợi, nhưng xu hướng thanh khoản liên tục cải thiện trong tháng 4 và cả tháng 5 này lại là tín hiệu tích cực.